Karahanlılar

İlk Türk İslam devleti olan Karahanlılar’ın kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır. Uygurların Kırgızlar tarafından yıkılmasından sonra, 840 yılında Balasagun’da kurulmuştur. Karahanlılar İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti olmalarına rağmen geleneklerine bağlı kalmayı başarabilmiş bir devlettir. İslamiyet’in kabulünden sonra da Türkçe resmi dil olarak kalmış ve Uygur alfabesi kullanılmaya devam edilmiştir. Burslu öğrenci sistemi ilk kez bu devlet zamanında ortaya çıkmıştır. Çok önemli kültür merkezlerine sahip bu devlet zamanında ilk Türk İslam eserleri de verilmeye başlanmıştır. İlk Türk-İslam eserleri; Kutadgu Bilig, Divanü Lügati-t Türk, Divan-ı Hikmet ve Atabetü’l Hakayık’tır. Bunların dışında ilk Kuran tercümeleri de bu dönemde yazılmıştır.

• Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınmıştır. Siyasetname özelliği taşıyan bu eser mutluluk veren bilgi anlamı taşır.
• Divanü Lügati-t Türk: Türk dilinin ilk sözlüğü olan eser Kaşgarlı Mahmut tarafından, Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır.
• Atabetü’l Hakayık: Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
  Sonraları ikiye ayrılan Karahanlı devleti eski gücünü kaybetmiş ve batı kolu Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.